Het kabinet is het maandag eens geworden met de oppositiepartijen D66, ChristenUnie en SGP over aanpassing van de plannen voor de bijstand. De strengere regels die het kabinet wilde invoeren, worden versoepeld.

Het kabinet wilde gemeenten verplichten om aanvragers van een bijstandsuitkering vier weken te laten wachten. Dat is van de baan. Hetzelfde geldt voor de sollicitatieplicht voor bijstandsmoeders met kinderen jonger dan 5 jaar, zoals vorige week al bekend werd. Verder krijgen gemeenten de vrijheid om zelf invulling te geven aan de tegenprestatie die het kabinet van bijstandsgerechtigden wil vragen.

Ook hoeft iemand in de bijstand niet meer zelf aan te tonen dat hij serieus zijn best doet om aan het werk te komen. De bewijslast wordt omgekeerd: het is straks aan de gemeente om te bewijzen dat iemand onvoldoende zijn best doet of niet aan het werk komt door onverzorgde kleding of een onaangepast uiterlijk.

De herkeuring van jonge gehandicapten blijft, maar Wajongers van wie de herkeuring uitwijst dat ze kunnen werken, gaan niet over naar de bijstand, hebben de partijen verder afgesproken. Dat betekent dat ze niet worden gedwongen hun spaargeld of eigen huis ‘op te eten’. Wel gaat hun uitkering omlaag van 75 naar 70 procent van het minimumloon. Met de sociale partners is afgesproken dat er vijfduizend banen extra komen voor mensen met een beperking.

Over de aanpassingen hebben staatssecretaris van Sociale Zaken Jetta Klijnsma (PvdA) en de coalitiepartijen VVD en PvdA de afgelopen weken onderhandeld met D66, ChristenUnie en SGP. “De coalitie heeft haar plannen fors moeten bijstellen”, zegt ChristenUnie-Kamerlid Carola Schouten. “Met deze aanpassingen ligt er straks een nieuwe bijstandswet die activerender en strenger is voor mensen die te weinig doen om aan de slag te komen”, stelt D66-Kamerlid Steven van Weyenbergh.

Coalitiepartij PvdA is tevreden over de versoepelingen. “De nieuwe bijstand laat niemand aan de kant staan”, zegt PvdA-Kamerlid John Kerstens. Ook de VVD is ‘zeer tevreden’. De liberalen wijzen erop dat de nieuwe regels nog altijd strenger zijn dan de huidige. Zo kunnen bijstandsgerechtigden worden gedwongen te verhuizen naar een ander deel van het land als zij daar werk kunnen krijgen.

Volgens GroenLinks-leider Bram van Ojik is met het akkoord over de bijstand opnieuw gebleken dat sprake is van een ‘vijfpartijenkabinet’, terwijl slechts twee partijen ministers leveren. “Het valt me tegen dat D66 en ChristenUnie zich laten lenen voor de bezuinigingsoperatie van het kabinet op bijstand en Wajong.”

De nieuwe bijstandsregels moeten ingaan op 1 januari volgend jaar. De Tweede Kamer bespreekt de plannen woensdag en donderdag.