De overheid heeft vorig jaar geen gehoor gegeven aan het verzoek van het Europees Comité voor Sociale Rechten van de Raad van Europa om de leefomstandigheden van uitgeprocedeerde asielzoekers te verbeteren. Dat stelt het College voor de Rechten van de Mens woensdag in een jaarlijkse rapportage, waarin vijftig aanbevelingen staan om de rechten van iedereen in Nederland te beschermen.

Het mensenrechtencollege wil dat de overheid zorg draagt voor de basale voorzieningen die nodig zijn voor mensen zonder geldige verblijfspapieren. “Dan gaat het om voedsel, kleren en een veilige verblijfplaats.”

Het comité vroeg Nederland in oktober mensen zonder geldige verblijfspapieren ‘onmiddellijk’ beter op te vangen. Het comité kwam tot een vernietigend oordeel na een klacht van de Protestantse Kerk in Nederland. Staatssecretaris van Veiligheid en Justitie Fred Teeven (VVD) zei daarop ‘niet in de houding te willen springen’.

Mensen die terug moeten naar eigen land worden vier weken opgevangen. Daarna vervalt de zorg van de overheid. “Veel asielzoekers kunnen niet meteen terug naar hun land van herkomst, omdat bijvoorbeeld overheden van het land van herkomst niet meewerken”, licht een woordvoerder van het mensenrechtencollege toe. “Voor die mensen zijn na die vier weken geen voorzieningen beschikbaar. Daar moest Nederland zich in verbeteren, maar dat is niet gedaan.”

In bepaalde gevallen hebben asielzoekers recht op een zogeheten buitenschuldvergunning. Als asielzoekers ziek, zwanger of stateloos zijn, kan Nederland zo’n vergunning geven. Volgens het college laat de beoordeling van een aanvraag hiervoor echter te wensen over.

Het college vindt ook dat gemeenten meer inzicht en kennis moeten krijgen in de rechten van mensen. Decentralisatie van de langdurige zorg en de jeugdzorg leidt tot meer contact tussen gemeenten en zorgbehoevenden, maar bij gemeentebestuurders ontbreekt de kennis over de rechten van iemand die zorg nodig heeft. “Vaak is niet duidelijk wat een zorgbehoevende zelf kan en mag beslissen”, aldus de woordvoerder.

Verder constateert het college onder meer dat mannen en vrouwen nog altijd ongelijk worden beloond. In het onderwijs moet meer aandacht gegeven worden aan de rechten die personen bezitten en het college adviseert ook asielzoekers bij aankomst in Nederland niet meteen in de gevangenis te gooien. Deze grensdetentie moet een uiterst redmiddel zijn, aldus het college.

Het college is positief over de discussie rond racisme. “Dé ontwikkeling van 2013 is de verschuiving van ontkenning van het bestaan van racisme in Nederland naar de eerste stappen van erkenning”, schrijft het college. “Steeds meer politici namen stelling tegen racisme en discriminatie. Dat is een stap die een vervolg moet krijgen.”

2014-07-02