Aan de hand van dna-materiaal kan worden voorspeld of een dier binnenkort van ouderdom dood gaat of niet. Dat hebben onderzoekers van de Rijksuniversiteit Groningen (RUG) en twee Britse universiteiten ontdekt tijdens een onderzoeksproject dat twintig jaar duurde. Hiervoor onderzochten zij zangvogels op de Seychellen.
Voor deze afgelegen eilanden was gekozen omdat de vogels daar geen natuurlijke vijanden hebben. Ze sterven dus vrijwel altijd van ouderdom. De onderzoekers verzamelden twee keer per jaar bloedmonsters van een hele populatie op het eilandje Cousin in de Indische Oceaan en analyseerden de lengte van de telomeren.
De onderzoekers zagen dat de chromosoomuiteinden, de zogeheten telomeren, bij het ouder worden verkorten. De snelheid waarmee dat gebeurt verschilt sterk per dier. Telomeren zijn vergelijkbaar met de harde plastic uiteinden van schoenveters. Ze voorkomen dat de veters, in dit geval de chromosomen, uit elkaar vallen.
De telomeren voorkomen dat cellen zich ongecontroleerd gaan delen en zo een kankergezwel vormen, maar zodra ze zijn afgebroken stopt de cel waar ze zitten met functioneren.
Vogels met korte telomeren of telomeren die snel korter werden, bleken vaak binnen een jaar te sterven. Vogels met langere telomeren leven over het algemeen langer.
Tot voor kort werd volgens onderzoeker aan de RUG Martijn Hammers gedacht dat telomeren bij alle dieren van een ras met dezelfde snelheid korter werden. Om de leeftijd van een dier te bepalen werd dan ook de lengte van de telomeren opgemeten. De snelheid waarmee ze korter worden blijkt echter per individu te verschillen.
Dat zou komen doordat verschillende individuen tijdens hun leven een verschillende hoeveelheid stress te verwerken krijgen. “De telomeerlengte is dus eerder een maatstaf voor de totale hoeveelheid schade die iemand tijdens zijn leven heeft opgelopen”, zegt Hammers.
Hoe gezonder iemand heeft geleefd, hoe langer zijn telomeren zouden zijn. Zaken als roken, ongezond eten of het lichaam blootstellen aan extreme stress zouden er allemaal toe leiden dat de telomeren korter worden, waardoor het leven dus ook korter wordt.
20 november 2012, 11:22
©Demet TV
